Dưa hấu: Đặc tính và kỹ thuật trồng cơ bản

Dưa hấu có nguồn gốc từ đâu? Chắc nhiều bạn cũng đã biết ngày nay dưa hấu được các nhà khoa học công nhận là loại dưa có nguồn gốc từ châu phi hay cụ thể là tây phi. Tuy nhiên nếu dưa hấu có nguồn gốc xa xôi như vậy thì tại sao Việt Nam cổ đại lại có câu chuyện về Mai An Tiêm trồng dưa hấu, đành rằng chúng ta có thể nghi ngờ tính xác thực của câu truyện nhưng chắc chắn rằng một loại quả được miêu tả chính xác như trong truyện thì nhất định người miêu tả nó phải được thấy nó ngoài đời rồi. Chúng ta không biết được chính xác câu chuyện Mai An Tiêm được ra đời khi nào nhưng nếu đó thật sự là một câu truyện cổ có nguồn gốc từ thời vua Hùng thì chúng ta hoàn toàn có lý do để nghi ngờ tính chính xác của công bố nguồn gốc dưa hấu của các nhà khoa học.

Dưa hấu là một loại quả mà gần như tất cả mọi người đều thích ăn với khoảng 90% thành phần là nước và có vị ngọt đậm đà. Phải nói rằng dưa hấu không kén người ăn và đặc biệt là các em nhỏ đều thích loại quả này. 

Trường hợp của tôi khi đi mua dưa ngoài chợ thì thông thường sau khi để vài ngày thì sẽ thấy có một vết thối tròn ở gần phía đuôi quả, vết thối này kỳ lạ ở chỗ là gần như quả dưa nào tôi mua cũng có nhưng nếu là dưa tự trồng thì lại hoàn toàn không có, cho nên liệu rằng có khi nào có tác động nào đó vào quả dưa từ những người bán dưa hay không, tôi không biết, các bạn không biết, chỉ người bán dưa biết?

Vì thế để đảm bảo an toàn chắc chắn là chúng ta chỉ có tự trồng dưa hấu thì mới có thể yên tâm thưởng thức những quả dưa hấu tươi ngon nhất, đảm bảo nhất và không phải lo lắng cho sức khỏe kể cả các em nhỏ đểu có thể yên tâm thưởng thức.

Trồng dưa hấu không khó như chúng ta vẫn tưởng, hôm nay tôi sẽ hướng dẫn các bạn cách trồng dưa hấu nhé.

Đôi nét về dưa hấu

Dưa hấu là một loại cây khá dài ngày và cần thời tiết ấm áp và nhiệt độ cao, do vậy dưa hấu rất thích hợp để trồng trong mùa hè ở miền bắc hoặc bất kỳ nơi nào có nhiệt độ khoảng từ 30 độ trở lên. Thông thường dưa hấu sẽ cho thu hoạch sau khoảng chừng 70-100 ngày tùy từng giống và tùy cách chăm sóc. Nếu nhiệt độ mát mẻ hơn thời vụ của cây sẽ dài ra và thông thường sẽ cần phải trồng các giống ngắn ngày để đảm bảo thời vụ, tuy nhiên như tất cả các loại cây trồng khác, các giống ngắn ngày thì thường không ngon bằng cây dài ngày.

Cách trồng dưa hấu

Thời điểm trồng dưa hấu

Đối với dưa hấu trồng sớm ở nơi có nhiệt độ mát mẻ thì hãy gieo hạt ở trong bầu trước khi trồng, việc gieo hạt sẽ đản bảo sự nảy mầm và khi trồng cây ra đồng ruộng sẽ đều hơn không sợ có hạt chết như khi gieo trực tiếp. Chỉ gieo hạt ra đồng ruộng khi mà nhiệt độ ngoài trời thường xuyên trên 20 độ C.

Ở những vùng có nhiệt độ cao hơn hoặc trồng thời vụ muộn hơn với ngưỡng nhiệt độ thường xuyên cao hơn 20 độ C thì có thể gieo hạt trực tiếp vào trong đất tuy nhiên cách này chỉ nên áp dụng trồng số lượng ít tại nhà, còn nếu trồng số lượng lớn ngoài trang trại thì cách này là không nên mà vẫn nên gieo bầu trước khi trồng để đảm bảo tỉ lệ, mật độ và cũng như không phải trồng dặm về sau này.

Hơn nữa khi bạn trồng cây từ cây con ươm trong bầu thì bạn có thể được thu hoạch sớm hơn cây trồng trực tiếp từ hạt.

Chuẩn bị trồng cây dưa hấu

• Cải tạo đất bằng phân chuồng, rong biển và/ hoặc phân trộn trước khi trồng. Dưa hấu là loại cây ăn nhiều dinh dưỡng, có nghĩa là chúng cần đất màu mỡ và có mức dinh dưỡng cao. 
• Dưa hấu phát triển tốt nhất ở đất mùn, hơi pha cát, thoát nước tốt. Chúng có thể gặp khó khăn khi trong đất có quá nhiều đất sét và không thoát nước tốt.
• Dưa hấu thích độ pH trong đất từ ​​6,0 đến 7,5 (“hơi chua đến trung tính”).
• Dưa hấu cần RẤT NHIỀU không gian để sinh trưởng — lên đến 6 mét vuông cho mỗi cây. Vì vậy hãy trồng chúng ở nơi không lấn át các loại cây trồng khác.
• Trồng dây bò trên luống cao, đảm bảo thoát nước tốt và sẽ giữ được nhiệt của mặt trời lâu hơn.
• Lên kế hoạch bố trí các cây cách nhau 60-90 cm trên một mặt luống rộng 1.5 mét.
• Nếu bạn đang trồng theo hàng truyền thống, hãy đặt các cây cách nhau ít nhất 1.8 mét.

Cách trồng dưa hấu

• Gieo hạt sâu 12 đến 24mm ngoài trời hoặc sâu 5 đến 12 mm trong chậu gieo hạt trong nhà.
• Nếu gieo hạt trực tiếp ngoài trời, gieo từ 4 đến 6 hạt trên một luống, cuối cùng tỉa thưa xuống còn 2 đến 3 cây con.

Cấy cây con

Xử lý cây giống dưa hấu cực kỳ cẩn thận khi bạn cấy ra ngoài trời. Rễ của chúng rất mỏng manh, vì vậy hãy cố gắng không làm xáo trộn bầu đất khi lấy chúng ra khỏi bầu.

Có thể sử dụng nilon dùng làm mái che trên các hàng dưa hấu để hạn chế sâu bệnh. Ngoài ra cũng có thể phủ luống bằng nilon để ngăn cỏ dại.

Phát sinh và phát triển

Tưới nước

Tưới nước đủ ẩm trong suốt quá trình sinh trưởng và phát triển của cây, chú ý tưới không nhiều quá nếu đất không thoát nước. Vì dưa hấu có thể coi là quả tích nước khi chứa tới 90% là nước nên sẽ cần tưới nhiều hơn khi quả bắt đầu hình thành và phát triển về kích thước.

Giữ cho đất ẩm, nhưng không bị úng. Tưới nước vào gốc dưa vào buổi sáng và cố gắng tránh làm ướt lá và tránh tưới quá nhiều. Giảm tưới nước khi quả đã phát triển gần đầy đủ về kích cỡ. Lúc này Thời tiết khô hạn làm cho ra quả dưa ngọt nhất.

Bón phân

Nếu bạn chọn bón phân (và nhiều loại tương tự phân khác), hãy đảm bảo rằng nó cung cấp nhiều nitơ (đạm) hơn phốt pho và kali, vì điều này sẽ khuyến khích sự phát triển của lá và cây dưa. Tuy nhiên, sau khi cây bắt đầu ra hoa, hãy sử dụng phân bón ít nitơ hơn để kích thích ra hoa và đậu trái. Với tôi thì vẫn luôn khuyến cáo các bạn hãy xử dụng phân hữu cơ đã qua xử lý nếu cần thì sẽ bổ xung thêm siêu kali qua đường tưới để quả ngọt hơn.

Tham khảo:

Hạt giống dưa hấu non (dưa canh)

Hạt giống dưa hấu lai f1 TN 136

Hạt giống dưa hấu lai f1 Thiên Sơn 74

Đất sạch ươm hạt

Khay ươm hạt

Ra hoa và kết quả

Dưa hấu sẽ ra hoa đực và hoa cái riêng biệt trên cùng một cây. Chúng thường bắt đầu ra hoa đực vài tuần trước khi hoa cái xuất hiện. Đừng lo lắng nếu hoa đực rụng. Các hoa cái (có bầu phình ra ở gốc) sẽ ở vẫn kết trái từ hoa đực khác.

Hoa yêu cầu thụ phấn để kết trái, vì vậy hãy tìm cách dẫn dụ ong hoặc thụ phấn bằng tay bằng cách ngắt hoa đực và đậy lên bông hoa cái. 

Khi trái cây đang phát triển, hãy ngăn ngừa sự thối hỏng bằng cách nhẹ nhàng nhấc nó lên và đặt bìa cứng hoặc rơm rạ ở dưới giữa trái cây và đất.

Mẹo chăm sóc chung

Phủ rơm hoặc nilon đen xung quanh cây sẽ phục vụ nhiều mục đích: làm ấm đất, cản trở sự phát triển của cỏ dại, và không cần nhấc quả và đặt lên bìa cứng như hướng dẫn ở trên.

Nhìn chung, việc cắt tỉa không cần thiết đối với cây dưa hấu, nhưng năng suất cây có thể được cải thiện nếu bạn không cho phép các nhánh bên (nhánh con) phát triển và bám vào cây chính. Thông thường một cây dưa hấu cho năng suất tốt nhất và cũng như cho quả có chất lượng ngon nhất khi chúng ta để 2 quả trên một cây. Thông thường quả đầu tiên sẽ cho thu hoạch sớm hơn và chất lượng vượt trội hơn quả thứ 2.

Thu hoạch dưa hấu

• Dưa hấu không tiếp tục chín sau khi được hái, vì vậy thời gian thu hoạch rất quan trọng. Chúng thường chín trong khoảng thời gian hai tuần, vì vậy hãy để ý đến chúng trong khoảng thời gian mà quả đã phát triển tới kích thước tiêu chuẩn.
• Làm thế nào để biết một quả dưa hấu đã chín
• Búng vào phần vỏ dưa, nếu tiếng kêu phát ra đanh và giống như rỗng ở trong thì nó đã chín.
• Nhìn vào màu sắc ở phía dưới. Một quả dưa hấu chưa trưởng thành sẽ có phần đáy màu trắng; dưa chín sẽ có đáy màu kem hoặc vàng.
• Một cách nữa đơn giản hơn là chúng ta có thể ăn thử một quả mà chũng ta cảm thấy đã chín.
• Nên dùng dao sắc cắt phần cuống gần với quả.
• Cách bảo quản dưa hấu
• Dưa hấu có thể được bảo quản nguyên quả trong khoảng 10 ngày. 

Sâu bệnh hại dưa hấu

Dưa hấu có một số loại sâu bệnh hại chính như là Rầy mềm, Blossom – End Rot (tức là thiếu dinh dưỡng rễ thường là canxi và vi lượng), Các loài côn trùng hại họ bầu bí phổ biến khác, các loài bọ cánh cứng, thối lá và lở cổ rễ. Hôm nay tôi sẽ đi sâu vào những loài đặc trưng của dưa hấu còn đối với các loài đã phố biến mà tôi đã viết trong nhiều bài rồi thì tôi sẽ không nhắc lại, các bạn hãy xem lại các bài viết đó để biết cách phòng trừ.

Blossom-End Rot (hay thiếu canxi và các yếu tố sinh lý khác ảnh hưởng bộ rễ) Với triệu chứng điển hình là thối đầu hoa.

Rất may, thối đầu hoa không phải do bệnh hay sâu bệnh gây ra. Thay vào đó, đó là kết quả của việc cây thiếu canxi. Sự thiếu canxi này có thể là do hàm lượng canxi trong đất thấp hoặc - thường xuyên gặp hơn - đất bị tưới quá mức hoặc ngập nước. Khi có sự dao động lớn về độ ẩm của đất, điều này làm giảm khả năng hấp thụ canxi từ đất của cây. Khi nhu cầu về canxi vượt quá mức cung cấp, các mô trong quả bị phá vỡ và hiện tượng thối đầu hoa xảy ra.

Ngoài vấn đề tưới nước, thiếu canxi trong quá trình hình thành quả cũng có thể do:

• Bón quá nhiều phân bón đạm cao
• PH đất không phù hợp
• Mức độ muối cao trong đất
• Dễ cây bị tổn thương
• Nhận thức được những nguyên nhân này khi chăm sóc dưa hấu và các cây trong vườn khác là cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh thối đầu ra hoa.

Nhận biết

Dấu hiệu của sự thối rữa kết thúc hoa

• Thông thường, bệnh thối đầu ra hoa xuất hiện khi quả còn xanh hoặc đang chín nên thường ảnh hưởng đến quả đầu tiên hình thành trên cây.
• Bệnh thối đầu quả bắt đầu với một vùng nhỏ, lõm xuống, ngấm nước trên phần cuối hoa của quả (phía dưới, đối diện với thân cây). Vết bệnh bắt đầu trông giống như một vết thâm đen. Khi vết này to ra, nó trở nên trũng xuống và chuyển sang màu đen hoặc nâu sẫm như da. Một nửa quả cuối cùng có thể bị ảnh hưởng.

Kiểm soát và phòng ngừa: Làm thế nào để ngăn chặn sự thối rữa của Blossom-End

• Như đã đề cập ở trên, thối đầu hoa là tình trạng do thiếu canxi. Thật không may, bệnh thối sẽ không biến mất khi quả đã bị ảnh hưởng, nhưng làm theo lời khuyên dưới đây có thể ngăn bệnh thối tiến triển thêm và không ảnh hưởng đến các quả đang phát triển khác.
• Việc tưới nước không phù hợp là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu canxi. Tránh tưới quá nhiều hoặc quá ít cho cây. Thay vào đó, hãy tưới nước đều đặn và liên tục. Nếu bạn quên tưới nước, đừng tưới quá nhiều. Nếu trời mưa, hãy đảm bảo cây thoát nước tốt và đất bị khô (nhưng không ngừng tưới nước hoàn toàn). Sử dụng l
• Lớp phủ để giữ độ ẩm cho đất trong thời kỳ khô hạn.
• Kiểm tra độ pH của đất thường xuyên, đặc biệt nếu bạn sử dụng vôi làm nguồn canxi. Độ pH khoảng 6,5  là lý tưởng để trồng hầu hết các loại rau, vì nó cho phép cây hấp thụ chất dinh dưỡng tốt nhất.
• Vì thối đầu hoa là do thiếu canxi, bạn có thể muốn bón phân nhiều hơn cho cây của mình. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, đã có đủ canxi trong đất; cây chỉ không thể hấp thụ đủ nó. Bón phân quá mức cũng có hại, và có quá nhiều nitơ, magiê và kali trong đất thực sự có thể làm cho bệnh thối cuối hoa trở nên tồi tệ hơn. 

Cơ bản cách phòng trừ sâu bệnh hại dưa hấu:

• Giống như nhiều loại cây trồng trồng tại nhà khác thì  quản lý sâu bệnh hại dưa hấu theo hướng an toàn sinh học khá đơn giản. 
• Mỗi buổi tối cần phải thường xuyên thăm cây nếu thấy có trưởng thành xuất hiện thì thường xuyên tiêu diệt bằng tay hoặc dùng bẫy bả, có thể dùng bẫy màu vàng hoặc bẫy chua ngọt.
• Quản lý sâu, côn trùng hại bằng chế phẩm trừ sâu không độc hại secsaigon.
• Thường xuyên sử dụng vi sinh vật đối kháng trừ bệnh cho cây.
• Vệ sinh vườn sạch sẽ, loại bỏ tàn dư, giữ vườn thông thoáng và có nắng.

Tham khảo:

Chế phẩm trừ sâu secsaigon

Phân hữu cơ