Cách ngăn ngừa và kiểm soát vấn đề héo cây con
CÁCH NGĂN NGỪA VÀ KIỂM SOÁT VẤN ĐỀ HÉO CÂY CON
Héo và chết cây con là một bệnh hoặc tình trạng làm vườn, gây ra bởi một số mầm bệnh khác nhau làm chết hoặc làm suy yếu hạt giống hoặc cây con trước hoặc sau khi chúng nảy mầm . Nó phổ biến nhất trong điều kiện ẩm ướt và mát mẻ.
Có lẽ bạn đã gặp một trường hợp nghiêm trọng về việc giảm độ ẩm trong khu vườn của riêng bạn. Có lẽ bạn thậm chí không chắc nó là gì. Dù tình trạng của bạn là gì, có rất nhiều cách để ngăn chặn căn bệnh này xâm nhập, không bắt buộc bạn phải vứt bỏ trát của mình vào thùng rác. Tại đây, bạn sẽ tìm thấy thông tin cần thiết để giữ cho cây trồng của bạn phát triển khỏe mạnh.
Thống nhất một chút rằng héo hay chết cây con thì là một tổ hợp bệnh gây ra bởi nhiều nguyên nhân chứ không phải chỉ có một nguyên nhân nào đó cụ thể, nhiều khi là cả vấn đề sinh lý của cây. Do đó từ đây về sau chúng ta sẽ thống nhất coi đây là một bệnh.
Bệnh có thể sảy ra trên tất cả các cây con thuộc họ thập tự, đặc biệt hay gặp trên các cây như rau cải. Ngoài ra hay gặp trên các cây đậu đỗ hoặc tất cả các cây thường có mật độ gieo dày.
Chết cây con là gì?
Hình ảnh: Tình trạng chết cây con thường sảy ra ở trong khay gieo hạt nhỏ.
Bạn là người thích trồng rau tại nhà? Bạn là người mới làm vườn? Sau khi đã làm xong các bước chuẩn bị đất trồng và gieo hạt. Chỉ vài ngày là chồi non đã vượt lên rồi tức là hạt đã này mầm và những cây con đã mọc ra. Nhưng không hiểu sao cây con này lạ héo vàng, dừng lớn và chết hàng loạt. Vấn đề này đối với một người mới làm vườn chắc chắn sẽ không khỏi hoang mang và khó hiểu, khi đã làm theo hết các hướng dẫ rồi mà vẫn bị chết cây con.
Thông thường thủ phạm là một loại nấm bệnh đã nhiễm vào hạt giống. Chúng có những cái tên dễ phát âm như pythium, fusarium và rhizoctonia. Nếu bạn muốn thực sự có kỹ thuật, fusarium và rhizoctonia là nấm và pythium được phân loại là oomycetes tức là sinh vật giống nấm nhưng lại là vi khuẩn.
Đôi khi hạt giống sẽ không bao giờ nảy mầm, những hạt giống sẽ nhanh chóng bị thối và hỏng.
Thông thường, các bào tử nấm này cư trú trong đất và có thể được truyền qua các dụng cụ làm vườn bị ô nhiễm, do gió thổi hoặc do côn trùng sinh ra.
Ngoài các bệnh do nấm gây ra hiện tượng chết cây con còn có thể do vi khuẩn gây ra. Ngoài ra để bệnh có thể phát sinh thì cần một điều kiện đó là nhiệt độ tương đối ấm áp và độ ẩm cao cùng với mật độ được gieo giày đặc gây ra hiện tượng thối do cây không thể tiến trình hô hấp để giải phóng dinh dưỡng từ hạt vào trong cây con.
Một số tác nhân nấm và giả nấm gây bệnh bao gồm:
Alternaria - một chi nấm có thể gây đốm lá.
Botrytis cinerea - một loại nấm, còn được gọi là "mốc xám".
Fusarium - một chi nấm thường gây héo và thối.
Macrophomina phaseoli - một loại nấm gây thối than trên nhiều loài thực vật.
Phyllosticta - một chi nấm có thể gây đốm lá.
Phytophthora - một chi oomycetes gây hại thực vật (nấm mốc nước), loài thành viên của chúng có khả năng gây thiệt hại kinh tế to lớn cho cây trồng trên toàn thế giới, cũng như hủy hoại môi trường trong các hệ sinh thái tự nhiên.
Pseudomonas - một chi vi khuẩn có thể gây ra đốm lá.
Pythium - một chioomycete ký sinh. Giống với phytophthora đôi khi được phân loại là nấm, và do đó, đôi khi vẫn được xử lý như nấm. Cùng với Rhizoctonia solani, các cuộc tấn công của Pythium liên quan nhiều nhất đến việc tạo ra những mảng cây con chết gần như hình tròn.
Rhizoctonia - một chi nấm có phạm vi ký chủ rộng và phân bố trên toàn thế giới.
Sclerotium rolfsii - một loại nấm corticioid trong họ Atheliaceae. Nó là một mầm bệnh thực vật có khả năng biến đổi và là tác nhân gây ra bệnh "bạc lá phương nam" trên cây trồng.
Thielaviopsis - một chi nhỏ của nấm trong bộ Microascales. Chi này bao gồm một số mầm bệnh nông nghiệp quan trọng.
Ngoài ra các nguyên nhân này để phát sinh phát triển còn cần điều kiện là độ ẩm cao, khay gieo hạt không thoát nước và mật độ gieo quá dày.
Các triệu chứng của bệnh chết cây con
Hình ảnh: Thân cây bị yếu và thối ngay tại phần gốc cây ngay từ giai đoạn cây non – 1 dấu hiệu của bệnh.
Có các triệu chứng khác nhau liên quan đến chết cây con; những điều này phản ánh sự đa dạng của các sinh vật gây bệnh khác nhau có thể gây ra tình trạng này. Tuy nhiên, tất cả các triệu chứng dẫn đến cái chết của ít nhất một số cây con trong bất kỳ quần thể nhất định nào.
Các nhóm cây con có thể chết thành từng mảng gần tròn, cây con đôi khi có vết bệnh ở thân trên mặt đất. Thân cây con cũng có thể trở nên mỏng và cứng ("thân dây") dẫn đến giảm sức sống của cây con. Đốm lá đôi khi đi kèm với các triệu chứng khác, cũng như nấm mốc xám phát triển trên thân và lá. Rễ đôi khi bị thối hoàn toàn hoặc trở thành chỉ là những gốc cây bị bạc màu.
Hạt giống có thể sẽ bị thối, khô và sẽ không bao giờ nảy mầm được.
Trong khi bạn đang tính toán các triệu chứng của cây có thể liên quan đến nấm và vi khuẩn, hãy đảm bảo rằng bạn không gây ra các thủ phạm chủ quan của những vấn đề này, (tức là vấn đề này không phải do bạn gây ra) và loại bỏ các tác nhân của côn trùng mà bạn có thể nhìn thấy chẳng hạn như bọ cánh cứng và sâu cắt. Các triệu chứng có thể trông rất giống nhau, nhưng cách điều trị và phòng ngừa rất khác nhau. Vì vậy, hãy chú ý theo dõi!
Biện pháp ngăn chặn và phòng ngừa bệnh chết cây con.
Biện pháp sinh học
Gần như không thể tránh được đất bị nhiễm mầm bệnh từ trước. Những tác nhân gây bệnh này ở khắp mọi nơi và sinh tồn rất tốt ở nơi chúng đang tồn tại chỉ chờ thời gian và điều kiện thích hợp để phát sinh phát triển. Mầm bệnh trong đất kết hợp với tưới nước nhiều giúp mầm bệnh dễ dàng di chuyển từ hạt này sang hạt khác. Cùng với sự ấm áp trong các điều kiện cần thiết để hạt nảy mầm chính là điều kiện thuận lợi để bệnh phát sinh phát triển.
Điều đó không có nghĩa là bạn nên hạn chế sự phát sinh và phát triển của bệnh bằng cách trồng trong đất lạnh. Điều này sẽ làm chậm sự phát triển của cây con, cho phép có nhiều thời gian hơn để bệnh lây lan và bám chắc vào hạt. Cần phải có sự cân bằng về nhiệt độ, lượng nước tưới, ánh sáng và bón phân.
Không có cách chữa trị nào để giảm bớt bệnh hại khi nó đã bắt đầu làm cây cối của bạn bị héo và chết, cũng như không có thuốc diệt nấm nào có sẵn cho những người làm vườn trong trường hợp này, vì vậy tất cả chỉ có thể kiểm soát phòng bệnh.
Việc sử dụng các chế phẩm vi sinh đối kháng vào trong đất có thể hạn chế mầm bệnh trong đất. Vi sinh có thể tưới trực tiếp hoặc thông qua phân bón vi sinh đã ủ kỹ.
Ngoài ra cần phải áp dụng thêm các phương pháp phòng ngừa khác sau đây:
Khử trùng đất
Có một số cuộc tranh luận về chủ đề tiệt trùng chất trồng của bạn. Đó là một kỹ thuật tối thiểu được khuyến nghị để ngăn chặn bào tử nấm làm hỏng cây con của bạn, chẳng hạn như nướng đất ở 60 độ C trong 30 phút. Các trường phái tư tưởng khác tin rằng những phương pháp này tiêu diệt cả các vi sinh vật có lợi và sẽ làm hỏng kết cấu của đất làm hạn chế khả năng canh tác của đất.
Cho dù bạn chọn cách nào, có lẽ tốt nhất là sử dụng đất bầu mới cho hạt giống của bạn mỗi lần, thậm chí có thể xem xét đất đã được khử trùng hoặc đã qua xử lý. Nếu bạn đang sử dụng đất của chính mình từ ngoài trời, thì đó là lúc bạn nên rang kỹ có thể là một ý tưởng hay.
Ngoài ra chắc chắn rồi, sử dụng đất sạch đã sử lý tại cửa hàng là biện pháp đơn giản và dễ nhất.
Thoát nước
Trong khi tìm hiểu xem có nên nướng đất hay không, hãy đảm bảo rằng bạn đã chọn loại chất trồng thoát nước tốt.
Ngoài ra đối với các khay gieo hạt cần phải đảm bảo rằng có các lỗ thoát nước. Nếu gieo ngoài vườn cần phải che đậy luống khi trời mưa và phải lên luống cao để rãnh thoát nước.
Khử trùng dụng cụ
Vì những dụng cụ làm vườn yêu thích của bạn có thể mang những bào tử mầm bệnh vào những vị trí mà chúng được sử dụng, hãy đảm bảo rằng mọi thứ bạn sử dụng đều sạch sẽ trước khi gieo hạt. Điều này có nghĩa là bạn phải tự làm sạch chúng hoặc chỉ sử dụng hộp đựng mới cho hạt giống của bạn.
Gieo thông minh
Khi gieo hạt, bạn nên để hạt nhẹ và nông. Quá nhiều hạt sẽ gây ra hiện tượng đông đúc, làm cho quá trình thoát hơi nước khó khăn hơn. Gieo quá sâu sẽ làm giảm tốc độ phát triển của cây con, tạo điều kiện cho mầm bệnh có nhiều thời gian siết chặt vật chủ và làm giảm lưu thông không khí.
Nhiệt độ
Đối với gieo hạt trong nhà, hãy cân nhắc sử dụng đệm sưởi để làm ấm đất khoảng 28 độ C. Đối với ngoài trời, hãy kiểm tra nhiệt độ của đất trước khi trồng. Chờ cho đến khi nhiệt độ đất đạt đến độ ấm tối ưu cho cây bạn chọn.
Thắp sáng
Nên sử dụng đèn phát triển để ngăn cản hiện tượng thối cây con. Lượng ánh sáng vừa đủ sẽ giúp cây mới phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng chống chịu bệnh tật. Một cửa sổ thường sẽ không đủ. Cây con cần được chiếu trong ánh sáng ít nhất 12 giờ, có lẽ nhiều nhất là 16 giờ.
Tưới nước
Nhắc đến nước tưới, hãy cân nhắc sử dụng nước nóng sạch cho cây con của bạn. Nước mát hơn sẽ làm chậm quá trình tăng trưởng. Cố gắng tưới nước từ bên dưới chứ không phải tưới từ trên cao, điều này làm cho lá bị sũng nước và tạo lợi thế cho mầm bệnh. Đối với khu vườn ngoài trời, hãy giữ thời gian tưới nước trước buổi trưa để có nhiều thời gian thoát hơi nước. Có lẽ bạn đã cảm thấy mệt mỏi khi đọc bài đến bây giờ, nhiệt độ thấp hơn và mát mẻ hơn vào buổi tối sẽ tạo lợi thế cho các bào tử nấm so với con yêu của bạn.
Phân bón
Tốt nhất là bạn nên đợi cho đến khi cây thấy một vài lá thật, sau đó chỉ sử dụng một phần tư lượng phân bón tiêu chuẩn. Hầu hết các loại đất sạch bán sẵn đều được thêm phân bón vào sản phẩm riêng của họ, vì vậy bạn thậm chí có thể bỏ qua điều này.
Luân canh
Đối với những khu vườn ngoài trời, hãy luân phiên trồng các loại cây trồng của bạn hàng năm để bạn không phải trồng đi trồng lại một loại cây ở cùng một vị trí.
Tỉa thưa
Nếu bạn bỏ qua hoặc quên gợi ý trước đó là gieo hạt nhẹ nhàng, bạn có thể phát hiện ra những cây con đang nảy mầm của bạn quá dày cần được làm mỏng để giữ cho không khí lưu thông và thoát hơi nước tối ưu.
Thông thường thì mật độ dày là nguyên nhân đầu tiên và các vấn đề về nấm chỉ là chuyện sẽ sảy ra khi cái việc mật độ dày này sảy ra mà thôi. Do đó nên cố gắng gieo thưa ngay từ đầu.
Một số sản phẩm nông nghiệp có thể sẽ rất cần thiết cho bạn để bạn không gặp phải tình trạng chết cây con này khi trồng cây tại nhà.
Tham khảo:
